Onder water onder druk
gezet door mama dreig ik
met een wurgslang om mijn nek
zonder leven dood te gaan
Ik ben een geboren heldin

Onder stoelen onder tafel
red ik elke dag opnieuw
met de allergrootste moed
de hele wereld. Wacht maar
tot ik groot zal zijn, een heldin

Onder warme schapenwol
onder sterren en wolken
word ik weerloos als een lam
bloedend wakker, zak ik weg
in mijn vacht, als een heldin

Een deur halverwege
de trap heeft een trap gekregen
twee mannen komen mij tegemoet
en passeren me met een korte groet

Boven staat politie
op de vloerbedekking ligt zand
naast een bloempot op zijn kant
personeel drentelt met koffie

Iemand is foto's aan het maken
een ander dozen aan het tellen
en overal hangen er vellen
Niet Aanraken

Waarom het nieuws te groot is
voor een scherm, te groot
voor een getal?

Waarom het puin te klein is
voor de schade, te klein
voor de doden?

Omdat contracten rondspoken
de kapiteins niet varen, maar jagen
en stormen de zeilen verscheuren

Omdat de eisen veranderen
en fouten steeds ontglippen
aan het verstand

Omdat je nooit weet wie
wanneer te vertrouwen is
Daarom

Voort voort, ik word gek
van alles tegelijk zien

een totaalbeeld vanaf hier
en daar en van boven en opzij

de wereld, mijn kamer
het veld vol zonnebloemen

in een vaas en nog een vaas
alles bij elkaar geplakt

tot fictieve gezichtspunten
die in elkaar overlopen

zoals mijn hersenen dat doen
met alles

dat de zenuwen meedogenloos
vanaf mijn ogen erin schieten

een collage als een schilderij
van Vincent van Gogh

De kluizenaar in het web leeft echt
heel sober wanneer ik kijk
naar de camerabeelden
(vierentwintig uur per dag)

Hij lacht naar de mensen
die hem bezoeken, nieuwsgierig
naar deze man en deze plek
zonder geheimen

Tien minuten lopen van hem vandaan
doet de herberg goede zaken
Er zijn bomen om op te zitten
(de schors is ruw)

In de dependance zetelt de ambtenaar
bij wie je kunt trouwen
Bij goed weer eet je tussen de vogels
buiten in het bos, rondom open vuren

Het is een dagje uit
Iedereen fotografeert
en privé zijn alleen de wc's
(waar watervalletjes stromen)

Bloot en intimiteiten zijn verboden
in dit geestelijke domein
De hele wereld kijkt mee en fluistert
wat je moet doen en laten

Kokers in de keuken, koters in de tuin
het is feest in het buitenhuis
samen eten en praten

aan een lange tafel, zo
zou het altijd mogen zijn
wij zijn het leven

dankbaar, de zon en de regen
het zachte bed van een lief lichaam
schoonheid om ons heen

Alleen bij oom Somber en tante
Precies breken frustraties los
over de werkelijkheid van werken

en mislukken, de stinkende
ondankbaarheid van de wereld
de hardheid van het bestaan

Maar de mannen vertellen
sterke verhalen, lachen
om de waarheid en proosten

hoog op de paradijsdagen
die Somber en Precies
niet kunnen verdragen

Wij bouwen geen muren
om ons feest, vrede op aarde
wil overal heen

Zachtjes op elkaars rug
cirkels en tekens schrijven
tot we roze en voldaan zijn:
zo eenvoudig is vrede met elkaar

     Vader 's middags voor ons uit
     op de trompet spelend in het bos
     hem vinden naast een zak snoep
     met grapjes en kleine dieren overal

          Bij elkaar liggen, voorgelezen worden
          motten rond de zaklamp
          de geuren van buiten
          met een laag geloei

               Op vrije dagen zonder tijd
               uren kletsen met een vriendin
               en een feestje organiseren
               voor onszelf en de buurt

               Geel en groen een kleed
               gedekt met vis en vers brood
               wij rondom de grote tafel:
               zo eenvoudig is vrede met elkaar

Ik ben rijk, ik kan kiezen:
een storm sturen die hen wegsmijt
als het afval dat ze zijn

Hoe erg zij stinken onder hun o
zo sjieke kleren kan ik in geuren
en kleuren aan iedereen vertellen

Terugtrekken kan ik me, verschansen
en nog niet het minste aan hen afstaan
omdat ze helemaal niets verdienen

voor hun daden, dag en nacht
kan ik grijze regens heel de wereld
laten doordrenken van verdriet

alles uit mijn handen laten vallen
en verdomme mijn spullen pakken
of juist een tas met troost en zorg

om hen barmhartig bij te staan
ik kan tot inkeer komen, een stap
terug doen en het goed gaan maken

want wie ben ik uiteindelijk
om te denken dat ik het beter weet
hoe dan ook, dringend wil ik iets doen

en ik kan kiezen, ik kies
verstandig te zijn, want nee
krankzinnig ben ik niet

Er is een nieuwe jongen in onze straat
Onhandig in hinkelen en knikkers
moet hij lenen

Vandaag heeft hij iets, een bloedknikker
Volgens hem is het echt bloed
maar niet van mensen

De knikker rolt in zijn hand
Het is zwaar bloed, zegt hij
je weet wel, net als zwaar water

Er bestaan gemuteerde dieren
die beter overleven met zwaar bloed
In Nagasaki

We willen tegen hem spelen
Hij aarzelt, Joris doet een voorstel:
ze vormen een team en verdelen de winst

Het is tien melk tegen een vlam
tien vlammen tegen één bloed
en luchtbellen tellen niet mee

Ik had de meeste knikkers
bewaarde ze in een emmer op zolder
Bonken in alle kleuren metaal
en zeldzame marmeren
Niemand wilde van mij verliezen
dus speelde ik maar alleen

Een klasgenoot had een ivoren knikker
maar ivoor is verboden, en ik houd me
aan de regels, dat is het mooiste spel

Mensen hebben geen idee
hoe het werkt en wat ze verspillen
Ze zeggen dat ik zuinig ben
zelfs op de buitenlandse centen
die ik niet besteden kan, de waarheid
is dat ik hard werk

en sober leef, het goede voorbeeld
waar ze meer baat bij zouden hebben
dan bij de inflatie van een luxe leven

Hoeveel ruzies ondenkbaar
relaties veel gelukkiger
en wetten overbodig, als
ondeugden niet bestonden?

Geen hebzucht op de troon
in ons hoofd, opgemaakt
met trots en schone schijn
geen gulzige ontevredenheid
en genotzucht in onze buik
geen bang bloed meer
rondgepompt door ons hart

als iedereen eerlijk antwoord
geeft aan zichzelf: wat wil je
doen als geld geen rol speelt
en je niet bang hoeft te zijn?

Vind je deze vraag te hoog
gegrepen of te weinig gesteld?

De kapitein zal wel op de hoogte zijn
want hij zegt niets over de situatie
en dat kan van alles betekenen

Er zijn berichten van vrede
en opgeheven blokkades
Ik moet keuzes maken

terwijl ik hier een goed leven heb
met mijn gezin dat vanzelf ontstond
in het huis dat mij is toegewezen

Dus ga ik nu maar naar bed
en voor het slapen maak ik een reis
voorbij het bekende

Alleen overgebleven, trek ik verder
     begeleid door echo's van vertrouwd lachende stemmen
     die de waarheid voor mij verzwijgen

     de stem van de gids die liever thuis blijft
     van de soldaat in zijn versleten uniform
     de ene van de drie van het garnizoen

     die dienst zou kunnen hebben
     die de bekers vult en drinkt op mij
     op de gezondheid van alle mensen

     rond de toren van Belém en iedereen
     aan de lange tafel met de lege stoelen
     uit de tijd dat ze hier met velen waren

Te voet verder, over een berg-
paadje, door een dicht woud
en mijn eten raakt op

Schoolbesturen kiezen
onderwijs op een schaal
van ambacht tot tredmolen

Met je diploma zoek je
van tijd tot tijd een plek
waar precies jij past

Dat gaat maar door
want alles moet draaien
op steeds minder mensen

De computers rekenen
met virtuele aandacht
uit hoe dat kan

Ambachtswerkers zijn vrijwilligers
geworden in musea van vertier
voor iedereen die eens iets anders wil

dan de tredmolens
waarin je steeds harder moet lopen
om overeind te blijven

tussen de malende monden
de dreunende poten en
de zwiepende staarten

Ik heb
visnetten over mijn veld en
een bewaker met bijtende honden
sinds er windslijm woont

in mijn tulpen, mijn goud
dat een half grachtenhuis waard is
of vijftien jaar loon
per bol

o mocht ik maar
de dievenhanden afhakken
en hun ballen tentoonstellen
op sterk water

in de vlammende kleuren
van het gestolen slijm
waar alleen de wind van weet
nee, niemand

niemand weet
hoe de tulpenziekte heet

Ik dans, feestelijk, de band blaast
in een optocht van kinderen en karren
vol lasten en lifters, de lange benen
van majorettes boven alles uit

Gezichten schuilen achter toeters
die opgeboerde meningen van gal
en vuur in ieders oren spuwen en
de buiken dwingen om te blijven

dansen langs de plaatsen waar
het leven woedt of stilgevallen is
We dansen een groot elastiek en
kijken hoe het rekt en pijn doet

als het terugschiet naar het nieuws
en op vaste jaardagen dansen we op
de plaats, om stil te staan bij het erge
dat we niet hadden moeten doen

en om opnieuw te weten wat we willen:
het herdenken herdenken –
nóg eens denken, opniéuw denken, ánders
denken, en dansen zoals we denken

dat het moet

Liegen en bedriegen beginnen ergens
in schoonheid, iets mooier maken
dan het is, kijk maar
naar jezelf

iedereen en alles dat aangeboden wordt
om eraan te verdienen, zelfs ruïnes
zijn meer met wat fantasie, dus
koop een kaartje, zie, hoor en huiver

bij huisdierkrokodillen in woonkamers
die in kisten hun keel schrapen

om een jongen tussen de hunebedden
die angstig verdrinkt onder witte sluiers

van de vertraagde klap na het zoeven
van de valbijl van de weduwe

om het eeuwige jammeren van de matrozen
in de jeneverflessen van de kapitein

met de juichende engelen boven de baby
in de voederbak, en ruik de mest

drink de romantiek van
de verbeelding aan de macht
met de harde feiten als versiering
voor geïnteresseerden

Door de wouden, over bergen
en zeeën reizen we, de wegen
zijn vrij

Wat bijzonder is, nemen we
onderweg mee, in lange karavanen
Langs de markten

langs kusten en ravijnen
door steppen, door stormen
en rovers

Wat goed is voor de buren
is nog beter voor ons
Het is welvaart

Vrije doorgang, vrije handel
zijn ons oorlogen waard
We lachen

om macht en land, die duur zijn
om te verdedigen en toch
verloren gaan

We doen nog wel alsof

we het goed geregeld hebben
met parlementen, rechters en
een grondwet van onze idealen
maar de boeren zijn gebleven

en wij zijn hun knechten
die kapitaal verbouwen, oogsten
en uitpersen in vele nullen
op het achtererf van de slacht

We willen volle schuren
voor de winter, maar we moeten
er duur voor betalen aan de boeren
die de plannen schrijven

met ringen van zelfvertrouwen
aan hun schone handen
in de hoge pronkkamers
van het voorhuis aan de laan

In Holland is cultuur
van oudsher laag
bij de slappe grond

Water weren en winnen
afwisselend wonen
op land en in zee

terpen opwerpen, eilanden
graven, paal-pak-en-woon-
huizen bouwen

Voor de hoge kunst
van de handel leven
en laten leven

Er is zoveel
als je kunt tellen
met geleend geld

winkels die geuren
naar verre landen
waar we niet komen

met soldaten, maar
met mooie praatjes
en dikke portemonnees

Ik zou maar huilen
als ik keek en luisterde
op terrassen, de pont, het journaal
de plaatsen waar het geen zin heeft
om mensen tegen te spreken

De wereld verdeeld in meningen
Naar waarheden wordt niet gezocht
je hebt de jouwe of je kunt zonder
zonder de feiten te zien
Onbevlekt, onnozel, onschuldig

En als je het beter weet
roep je stoer hoe geweldig ze zijn:
jouw grote man en de helden
van jouw land, jouw land
binnen de hekken

van niemandsland

Het was geweldig
om koning te zijn
maar ik heb niet de macht

om het einde tegen te houden
Ze kleden me helemaal uit
en smeren me in met vet

blazen met pijpjes stofgoud
op mij, bedekken me
met jarenlange afgunst

Een optocht brengt mij weg
naar de troon op het vlot
het is een meedogenloos spel

Schitterend in het licht
van mijn vader, de zon
drijf ik over het meer

naar loerende ogen
aan de overkant
die me zouden komen villen

als ik me niet zou wassen
en gehaast de zon
aan het gulzige water gaf

Mensen staren naar mij
op de zeldzame dagen
dat ik me anders kleed

Iemand die bijzonder is
kan dat niet lang zijn
of mensen drommen

eromheen, ze jagen
weg wie in de weg staat
wie daar woont of werkt

buren worden vervangen
door gasten en
ze leveren commentaar

op je rol in de voorstelling
die je eigen leven is
en niet meer is

als je niet gewoon bent
saai en niemand
laat zien dat je bestaat

alleen bijzonder bent
in de spiegel
en de ogen van je lief

De trechters worden omgebouwd
naar de monden van dit jaar:
roze, violet en appelgroen
met alvast wat lichtgeel
voor de mode die komt

Controllers duwen alle kleuren
- doof voor hun protesten -
door naar het gelijk
van de buitenwereld
en de bazen

Soms lijkt het te kloppen
maar meestal dicteren Ze
nieuwe filters over de wispel-
turigheid van werknemers
burgers en klatergoud

Zelf ben ik graag oranje
waar wat roze uitgetrokken
en een restje paars uit opgeklopt
wordt, verder tel ik niet mee
in de statistieken

Niet voor later
leven, maar samen, gezellig
en gerespecteerd

De koning walgt daarvan
Hij pikt paleizen en hoeven in
Zijn belastingheffing breekt

de meegaandheid, kou
veroorzaakt honger
Er dreigt oorlog

Propaganda wijst de weg:
er is een redder, een Vader
des Vaderlands, hij beschermt

de vluchtelingen uit Antwerpen
en de handel, hij zal
de tirannie verdrijven

die hertogen onthooft en gelovigen
op de brandstapel zet, die het land
laat betalen voor de onderdrukking

Volg de muren
betast de gordijnen
schuifel door de deuren

voel de texturen
de ruwe en de fijne
patronen en kleuren

strijk over de structuren
van kasten en kozijnen
ruik de rijke geuren

kus het behang
streel het met je wang
en proef geplakte liefde

Pyjamadagen van ziek zijn
met dichte gordijnen
denkend aan vrij zijn
met dichte gordijnen
genietend van elkaar

Ziek zijn is vurig verlangen
naar bruisende energie
zonverlichte kamers
nooit meer slapen
zingen, lachen, elkaar

onvermoeibaar voeden
en op zijn hevigst lijden
aan het verlangen
met vrienden
onsterfelijk te zijn

Ogen passeren mij met een groet
ogen hangen stil in de straten
en winkelpaden, ogen vliegen

rondjes om de aarde
ogen lopen wacht
om belangrijke lijven

parate ogen
die beschermen, bereid
anderen te beperken

Ik verdedig mij
en weer ze af
met de hand op mijn hart

oog om oog, pas op
ik kijk terug
ook als ik niet kijk

Ik kijk steeds weer de woonkamer rond
je kunt veel doen op éen plattegrond
Als ik hier eens de eettafel zet
zonder vloerkleden op het parket

kan het bankstel wel daar als dat past
en dan zet ik de plant en de kast
aan de andere kant van het raam
de fauteuil komt er achter te staan

met een nieuw armatuur voor de sfeer
Het is klaar, maar wat jammer nou weer
ik vergat de tv, dat is pech
Alhoewel, de tv kan best weg

In open veld is meer te zien
dan je lief is, poep en pukkels

niets privé, vertrouwen nergens
goed voor, overal schaamte

omdat het niet geheim is
waarin je afwijkt, wat je eet

aan welke angsten en ziektes je lijdt
hoe je je wast en seks beleeft, wanneer

je menstrueert, een miskraam hebt, huilt
ruzie maakt, hebberig, gemeen en onredelijk

of lief bent, alles wat er niet aan je deugt:
iemand die heel goed gemist kan worden

of een lesje moet leren – uit barmhartigheid
zijn daar spiegelplaatsen voor

Dit spiegelpaleis lijkt heel
gewoon omdat het alles breekt

in googol wezens en objecten en nog
meer weefsels enzovoorts enzovoorts

Ondoenlijk het geheel te zien
Alleen met gesloten ogen

kan het, een geheel denken
van losse mensen en zien

dat ze niet los bestaan
maar in alle spiegelstukjes

leven en bewegen, ook wij -
alleen blindelings zie ik

als ik durf, dat ik voor mijzelf
alleen goed kan zorgen door

's Ochtends de deur uitgaan
in gedachten onderweg zijn
arriveren en draaien om de as
in de bolling van het glas

In een glazen huis procedures
produceren, openlijk verscholen
in publieke regels mogelijkheden

rondmalen, mengen en draad
voor draad weven tot raad –
onvermijdelijke, sterke strengen

van beleid, net zo wil ik
een gedachtenmolen
laten werken in mijn hoofd
en hem aan iedereen laten zien

We maken er maar het beste van
lachen om de baas zo nu en dan

camoufleren ons verzet in overleg
en zwijgen ongewenste zaken weg

Onder tafel zit soms iemand stil te muiten
dan gaat een van ons gewoon de luiken sluiten

De cijfers van het oude jaar
zijn te klein en veel te zwaar

voor de begrote luchtkastelen
waarin het management wil spelen

dus smodderen we met zijn allen voort
op gepoetste schoenen zoals het hoort

Verstoppingen op het werk
uitval en zuurstoftekort
afval in het bloed

Dus richt de directie zich
op de toekomst en sluit ze
deuren en ramen tegen
muggen en motten

Bypasses en bittere pillen
helpen niet, dus nog maar een
reorganisatie

We vergaderen, horen elkaar
kakelen, we kwaken onze kwaken
rekken tijd en hopen en vieren
de collega's die afscheid nemen

Ik stel het niet meer uit
ik ga een eigen weg banen
mijn eigen mislukking scheppen

Mijn handen ruimen nog op
maar mijn hoofd is al afwezig
en in mijn hart dek ik bedden
voor wie me lief zijn

Onder het werk praten we
zo gaat dat

over wat er anders moet
volgens de baas:

meer met minder
andersom zou onzin zijn:

creativiteit is onze kracht
daar gaat het om:

we moeten het laten zien
het is erop of eronder

of de financiers in ons geloven
We doen het met zijn allen

extra inzet geeft de doorslag
alleen de besten blijven over

Zo is het, zolang het duurt
om alles te veranderen

ook al duurt dat langer dan gedacht
En pas op voor de gaten

werk daar creatief omheen
of we vallen erin