Mijn brein dat lacht en vleit, verliest het pleit
Van pijn verwacht het spijt, dus kiest het nijd
beschouwt zijn dood vooral als nederlaag
en houdt zich groot met knal de wedervraag:

Heb jij soms minder kans op ongeluk
wie blijft er in balans, ook onder druk?

Mijn lichaam is een onbekend gebied
een wildernis die consequent herziet
wat goed voor mijn gezondheid zou zijn, haar niet schaadt –
men doet door kleine domheid gauw gevaarlijk kwaad!

Er ligt een vrouw op straat, geen teken
van leven. Iemand brengt een deken
een ander wijst omhoog zodat ik snap
hoe het zit met de gedeukte motorkap

Volgden haar gedachten soms demonen
die daar op de vijfde zijn gaan wonen
ter herinnering aan Isabel en Bas
wier huis en thuis dit jaren was
tot zij ergens in de rimboe van Peru
zijn verdwenen, wie weet waar en hoe?

En toen, het piepen van de koeten
Wat is daaraan voorafgegaan?
Zag niemand haar daar staan
de wereld aan haar voeten?

Soms broeit mijn hoop
op vrede op aarde
Dan vrees ik brand of erger
het rotten en de onzekerheid
wat daaruit zal groeien

Dan is het leven van vandaag alles
het enige dat nog telt
al valt het me moeilijk
om zonder pretenties
dankbaar te zijn

voor mijn kansen
om wie hulp behoeft
te helpen, de plicht
die ik deemoedig vervul
in het zwarte harnas van mijn geloof

De mensen die niet uitverkoren zijn
voor het hiernamaals hebben het zwaar
Er is geen barmhartigheid
die hun leven verlichten kan
geen liefde die hoop geeft

In grond die ik niet heb gekozen
in niemands schaduw
helemaal mezelf

bekijk en beluister ik de buren
Dichterbij kan ik niet komen

Mijn takken reiken
steeds sterker, steeds verder
Kinderen klimmen erin

Ze kussen zich
lachend een toekomst

In grond die ik niet heb gekozen
in niemands schaduw
word ik ruw en rimpelig

In hitte, sneeuw en storm
breken en sterven er takken af

Ze reiken steeds
dunner en korter
Nesten waaien eruit

naar nieuwe bomen
Voor nieuwe liefdes

Opgevist te drogen gelegd
tussen vuurwallen en dorpelingen

kijken toe, honden likken hun lippen
Het is nu aan mij

om heldhaftig te zijn
te weten wie te vertrouwen

niets te willen
wreken, geen dader te zijn

Het is nu aan mij
of ik het onvermijdelijke wil

uitstellen tegen beter weten in
hopend op een redder om niet

het onmogelijke te hoeven durven
Het is nu aan mij

te durven
sterven

Ik ben een boer op zee
60 schapen, 100 varkens
ganzen en eenden bij vertrek

Dat zijn karige rantsoenen
bij de rats, kuch en bonen
Slachten hoef ik niet

de beesten gaan zo wel dood
zodat er altijd vlees is
voor de kok en de officieren

hoog boven mijn stinkende stal
waar ik emmers uit de zee hijs
en de drek de spuigaten uit schrob

In de kooien is het erger
Daar is de vooronderwereld van zweet
uitlaatgassen en rochelende zieken

waar je slapend wegzinkt in een put
vol poep en pis, en happend naar lucht
bruine teer braakt

De mensen mijden mij
Ik sta op een lijst
en krijg post, thuis
ben je niet veilig
staat er, wat doe je
     hier nog, heb je hulp nodig
     bij het inpakken?

Ik word gebeld:
Kijk naar buiten
we staan voor je deur

met genoeg dozen
Tel je dagen en let op
je kinderen, domme kwartel
het is afgelopen
met pik-me-dit
     en het helpt niet
     om je dood te houden
     Pjoe-pjoe, misschien
     stuurt God een engel
     van inzicht
     en mededogen

Als niet de feiten tellen
niet eens de mensen
maar geld en macht

onder de vlag van vrijheid
gelijkheid of geloof
zwaar wegen in de zakken

van de senatoren
en landverraad de leus is
voor ieder van hen

die keer op keer zou willen protesteren
als herhaald wordt
dat Carthago vernietigd moet worden

     dan falen verstandige woorden
     zelfs uit de mond van de begenadigste spreker -
     en wie kan dan de leider

     van de democratische revolutie zijn?

De verjaardag voorbij
een korte film gekeken
doezelend niet kunnen slapen
Wakker worden van pijn
Kaken, hoofd vooral

De adem inhouden

Waar is hier het ziekenhuis?
Hoe je daar uit komt
wil je vooraf weten om te weten
wat je wilt
wat de feiten zijn

Je telt
de symptomen
incompleet
dus verliggen
Ademhalen tot het licht wordt

Doodmoe opstaan
duizelig op de rand
van het bed, geen pijn
voelen, daar
tussen de schouderbladen

Vroeger moest ik wennen
aan mezelf, wie ik was
op filmpjes van mijn moeder

nu aan jouw stem, aan jou
levensecht lachend alsof
je in de andere kamer bent

terug uit het verhaal
waarin ik achterbleef
Het is zo voorgoed voorbij

ook als jij samen met mij
terug zou horen en zien hoe
het was

en evenmin zou begrijpen
dat jij daar toen
echt hebt bestaan

Te verdragen valt het
maar het went niet
het went niet

Er is niets te eten op het aanrecht
van Karel Frank Wachter
geboren hier in de stad

en vorige winter overleden
We boenen de afdekplaat
van zijn graf in onze keuken

Er zit nog geen krasje op
De kist waarin hij lag
hebben we geruild

voor spek en bonen
De tijden veranderen
maar ongelijkheid niet

hoeveel marsen we lopen
naar het Grote Gouden
Witte Roze of Blauwe Huis

Mannen kregen me niet
met hun kwalsterpraatjes
over de hemel

op aarde die zij me willen geven -
hoger dan ik voor mogelijk houd
zullen ze me laten vliegen

Ze heeft liever een bezemsteel
tussen haar benen, lachten ze
onder elkaar tot het hen verging

met hun kwalsterpraatjes
over de hemel
op aarde die ze op elkaar bevechten -

de aarde die ze op elkaar bevechten
omdat ze niet goed genoeg is
voor meesters die bang zijn

om te dienen
maar ik kan zwemmen
zelfs onder kwalsterijs

Als de sirenes loeien, weet ik
nooit meteen dat het de test
van de eerste maandag is

Mijn hoofd slaat op hol
Ik sta verkeerd
afgesteld

Net als jullie
ben ik op mijn hoede
voor ingebeelde gevaren

ver uit mijn buurt
en in de donkere toekomst
zoals de wereldwijde dood

van oceanen en mensen
Pas op, het komt dichtbij
het vlucht

mijn straat in en heult
met gemiste kansen
en het misbaar

van mijn prestaties
Maar dan denk ik: o ja
het is weer twaalf uur

ik ga het nu echt beter doen

Niets hadden we nodig, we botsten
gewoon en lagen door elkaar
als dat zo uitkwam, een nest
vrienden die elkaar weten te vinden
hoe ver we ook uitgevlogen zijn

Engelen geworden, wie had dat gedacht!

Onze zielsverbondenheid
zo vertrouwd op het eerste gezicht
bij elk weerzien - eeuwig jong
is dan mijn kuikenhart, mijn huid
van vlees en bloed, eeuwig jong

onze geest - maar onwennig
afstandelijk zijn onze vleugels
onze wangen en de luchtkussen
die aan onze lippen ontglippen
of ze ontstegen zijn

Voor problemen heeft ons lichaam
een hoofd vol ambtenaren
Bekwaam en integer
volgen ze de procedures
die zijn geïmplementeerd
in ons brein en die waarschuwen
voor neveneffecten, hormoonstormen
zieltogende weefsels en woekerhoekjes

Onze broeders zijn ze, hoeders
tegen onbenutte reserves
en verkalking, bewaarengelen
gemaakt van voorzienigheid
Problemen komen op tijd
aan het licht in de routine
die onze krachten bundelt
tot ons beste verstand

De weg over was het land
boerderijen gemengd bedrijf
in zure lucht schraapten
de dieren hun keel, veilig

achter de tanden van de hond
ieder dienstbaar
aan een hogere orde
alleen de haan wist dat niet

Aan die stadsrand groeide ik
op en in mijn afwezigheid
werden de bedrijven reuzen
die het landschap opgegeten hebben

maar heuvels en kloven
lusten ze niet, ze verslikken
zich in bochtige wegen
en laten het Achterland in leven

Kijkend in het licht
van de gouden spiegel, eet ik
alle troost die in huis is op

Kussen helpt niet
huilen pas na het slapen
van uitputting, teleurgesteld

maar het is niet anders
dan verwacht, dan eerder
tijdens de belegering

Willen leven
blijft het wachtwoord
Na een koude douche

mezelf opmaken, moed inspreken
Een nieuwe dag, gouden licht
van de zon

Veer na veer, vallend
van de vleugels van de duistere
engel die vallend hoogte verliest
boven de nevelige begraafplaats
- vak na vak staken en stenen

Mannen moesten doden
jongens waren bange helden
honger en ziekte deden de rest

Het leven is mager, de borsten
van de meisjes zijn te plat
voor de baby's in hun buik

Tussen de tere zwarte veren
schikken ze bloemen van het verleden
- de bloemen van de toekomst
v Kleur na kleur dromen ze
van de verscholen zon
en wensen haar terug

Het is drijfzand, lastig
maar er zijn geen beesten
die mijn ogen uitsteken
om me levend te verscheuren

ook is er geen getij
geen vloed die me verdrinkt
ik zit alleen maar vast
als in beton, het zand

is hard geworden, ja
als er toeristen waren
zou ik naar ze zwaaien
op hun fotoÂ’s, maar

er is niemand

ik voel niet eens meer
hoe koud mijn benen zijn
ik denk aan veenmoerassen
die mens en dier verzwelgen

en ik denk aan passanten
die me te hulp komen
voordat ik ga hallucineren
en wachtend uitdroog

Het hangt er vanaf
hoe ik scherp stel
Meestal zie ik niets

dan de bijna stilstand
van trage verschuivingen
of het heen en weer

schieten dat ik niet bij kan houden -
het leven, in de stad
en binnen in mij, actief

ook wanneer ik passief ben -
stofwisseling en celvernieuwing
onzichtbaar maar voelbaar zoals de strijd

om mijn bestaan en dat
van de bacteriën die mij troffen
als een lang verwacht thuis

Ik wil naar de onderwereld
maar ik zit vast in dit donkere depot
nog steeds de bediende die de wijn schenkt

Geen kans dat iemand de vaas laat vallen
en het verlies neemt: de scherven
onherstelbaar opveegt voor de belt

zodat mijn geest eindelijk een schim
onder de schimmen kan zijn, in stilte
gelijken onder elkaar

iedereen zwijgt, de verhalen van helden-
daden doen er niet meer toe
ook mijn verleden niet, het verlies

van de strijd, van mijn wapens
en mijn eer, slaaf gemaakt
ook mijn vrouw weggevoerd

ontkleed tentoongesteld en
verkocht voor het huishouden
en seksuele diensten

Ook ik moest naakt poseren
voor de beroemde pottenschilder
die me beroofde van mijn ziel

Een kist vol munten, ontelbaar
teveel om er iets mee te doen
We gooien ze netjes weg

door ze voor later te bewaren
op een veilige plek, begraven
onder de es midden in onze stad

We hebben genoeg aan het vee
de pannen en de vrouwen
die we buitmaken over de grens

De mannen ruilen we
voor sieraden en zilver
dan zijn we van hen af

zonder te hoeven moorden
of beducht te zijn voor een opstand
Het leven is al zwaar genoeg

Ik ben leeg, geen mens meer
Nog niet gestorven
Erger
Verstoten

Ze mijden de dood
en de boze geesten
die ik bij me draag
en los zou kunnen laten

Nergens welkom
Niemand bezoekt me
Ik moet boeten
voor het lot van mijn man

Hij moet wel
ontevreden zijn
over mij, een waardeloos bezit
voor hem, voor zijn familie

Niemand houd van mij
Ze zullen me wegsturen
Als ik niet hard genoeg werk
Of hun ongeluk breng

We zien elkaar als helden
en dat helpt, ja, ook ik
kan wijs en vaardig omgaan
met de energie van het leven

in het besef dat ook helden
moe zijn na hun krachttoeren
– het levensgrote afweren
van niet leven

Mijn ouders begonnen daarmee
Ik voelde hun angsten aan
en ontdekte stap voor stap
steeds meer zelf

wat onveilig is
Soms wacht ik in een hoekje
op wat er kan gaan gebeuren
en kapsel ik met liefde en dons

in wat zich opdringt
in en buiten mij
Ik laat het los, laat het doorstromen
Ik balanceer in het krachtenveld

Ik wil gezond zijn
niets verdoven en toch
onbezorgd leven alsof
wij altijd weer wakker worden

Een verkeerd leven
van aangedaan onrecht
leven en toch willen leven
- ook zonder hoop

De ellende doorstaan
lotgenoten steunen
en af en toe genieten
van de omgeving

en van een verhaal van de weelde
genoeg te hebben ondanks
het gepruts en het geknoei
dat de mensen dwarsboomt

Mijn schuldige leven
van onmacht, mijn familie
niet tekort willen doen, en al gauw
meer verbruiken dan nodig is

Ook dichtbij lijden en sterven
er mensen, en ik leef, ik wil
er het beste van maken
en hopen op beter

We herhalen verhalen
die ons mooi, moedig of goed
noemen, medeplichtig alleen
aan onze menselijkheid

Omvallen als ik wil
hurken bij een poes
Dan maar liggen

een warm bed voor haar
Aan alles zo'n draai geven
en maatregelen treffen

handgrepen in de badkamer
mijn wensen verkleinen
het toeval omarmen

denken: ik heb geluk gehad
met mijn lichaam, met de vrede
van vrienden, straat en school

en blijven verlangen
naar huid en zon
blijven luisteren

naar vogels, regen en maqamat
al klotst er verdriet in mijn buik
en plast het in mijn hoofd

De rest doorspoelen
plannen, dagen met groene poep
en vruchteloze menstruaties

Staat mijn buik gewichtloos
op rechte benen in de wereld
rustig aan het verteren
zonder druk van bovenaf?

Welft het onder mijn navel
wil je me daar bloot maken
contact met het centrum
van mijn leven?

Is jouw buik warm, brandt er een
helder vuur, laait het, smeult het
of verkleumen de buitengebieden
en verkolen de kwabben
in jouw hersenpan?

Buik op buik, oog in oog
adem met adem, vrede
bij vrede, armen om
ons hart, liefde in onze ogen
bezegeld met kussen

Na het ritueel was je gezond
maar van de medicijnen
ben je opnieuw gaan gloeien
Voel je je misselijk?

Had maar naar me geluisterd
Hij kan het ook niet helpen
hij heeft die waterijsjes nodig
tegen de zweertjes in zijn mond

Vergeet niet om batterijen te kopen
en morgen moet je het doen
zoals ik, vooral de badkamer
en zet niets precies op zijn plaats

dan is het duidelijk
dat je schoongemaakt hebt
Er zit al zoveel tegen
al die herrie

nat beddengoed
hoge borg
en jouw familie
helpt niet

De volksmond roept
om controle, geen verrassingen
Gewoonten en bezit beschermd
privileges verdedigd: welvaart

Het is een straatrace
van onbedoelde gevolgen
Iedereen spurt mee
aan het achtertouw

Het leken goede ideeën
planten verplaatsen
regen kanaliseren
dieren temmen tot vee

maar van het een het ander
komt er geen eind aan
en moeten we ook zelf
gemodificeerd worden -

geen mensen meer
maar volk, dat het volk
niet in de weg staat:
een ware democratie

Onszelf begrijpen is
onze paradoxen begrijpen
- dat het allemaal echt is
consequent en gemeend
zonder innerlijke tegenspraak

Onze jeugd duurt langer
we zijn langer vruchtbaar
dus leven we langer
wordt de aarde voller
vergrijzing de welvaart beknot
en kampen we met plaatsgebrek

We strijden om ingrepen
ter voorkoming
van zwangerschappen en overbevolking
en we geloven steeds minder
in het sprookje
van de kinderwens

Onsterfelijkheid lokt
ons naar recombinant
technieken om onszelf
te herscheppen naar ons
beeld en onze gelijkenis

Je ziet het overal: stenen
geblakerd met botten
een braai in het vuur
van boze mannen

Soms sterft er een niemand
spreekt erover wat doe je
als de waarheid te pijnlijk is
als je haar al raden wilt?

Aan roetstenen stoot je
je niet, je houdt afstand
of pookt erin nieuwsgierig
of er iets onder ligt

Ik was er niet bij
maar ik ben toch niet gek
dus misschien was zij het wel
te denken een mens te zijn

zoals wij

We kennen de beelden
weten wat oorlog is
maar de bunkers staan leeg
Onze hemel is zacht

We kennen de mensen
ze lopen in stekelhuid
met passeerpassen naar huis
voorzichtig over het schuurpapier

van de haast van hun leven
Ze nemen een abonnement
op series en het ziekenhuis
Dat is altijd voordelig

We kennen de paden
voorbij de mufzure lucht
van vers bouwpuin
ze slingeren

door moddervelden vol
lotgenoten in luxe dozen
en zielige zwerfhonden
maar onze hemel is zacht

de wereld is niet hier
onder het rode laken
van mama's bed
op een vrije dag