Godsdienst
| De belofte | |
Levi, het gouden raam (Marc Chagall) – 1961
Raam in de Abbell synagoge te Jeruzalem
Compositie “Okna podle Marca Chagalla” (“Ramen naar Marc Chagall”, 1976), uitgevoerd in het Orgelpark op 5 april 2014
Bundel: org elp ark
Trefwoord: Godsdienst
Eerbetuiging: Chagall, Marc
Componist: Eben, Petr
| Zou God jaloers zijn? | |
| Would God be jealous? | |
God is inderdaad een jaloerse God – 0
Bundel: de Liefde het Verstand en de Dood
Trefwoord: Godsdienst
Eerbetuiging: Dickinson, Emily
| Brandhaarden | |
Geloof, hoop en liefde
Bundel: Geheim& Geloofd
Trefwoord: Godsdienst
Koerende duiven in de bomen
van moeder aarde en de hemel
de woning van de geest
wiens adem rustig ruist
in de bladeren en het brons aantikt
als ketelmuziek die met ons spot
De orakelpriesters luisteren
en trekken schijnheilige gezichten
Fluisterend beraden ze zich
om verstandig en met gezag
raadsels uit te spreken
over zielszaken en politiek
hier in de bossen op de bergen
tussen de eeuwige sneeuw
en de oevers van de zee
 |
 |
| Volgens de priesters in Godenhuizen | |
Dodóni (Epirus, Griekenland, bij Albanië)
Bundel: Geheim& Geloofd
Trefwoord: Godsdienst
Hier leven geen honden meer
we sloegen ze dood
ze hadden geen kans
onder onze stokken
we lachten om hun gejank
en om de meiden
die niet durfden te kijken
die wegliepen
naar waar ze horen
Er was een hysterisch kind
dat een hond had verstopt
we joegen ze samen op
alsof ze konden ontsnappen
Na afloop maaide het meisje
met haar blote handen
zand weg tussen haar knieën
De wereld wacht op ons
om bevrijd te worden
wij zullen haar bevrijden
van elke goddeloze hond
| |
|
| De wereld wacht op ons | |
Bagdad in 1951
Bundel: Korte Preken
Trefwoord: Godsdienst
Trefwoord: IRQ-Baghdad#
| Lichaam, wees geen last, | |
| laat me rustig sterven, want – | |
| sterven zal ik niet. | |
| Be no burden, dear, | Leib, sei keine Last, |
| body, let me die calmly – | lass mich doch ruhig sterben – |
| because I won't die. | denn ich sterbe nicht. |
Ik leef zonder in mezelf te leven (Teresa Sánchez de Cepeda y Ahumada) – 1582
Gedicht “Vivo sin vivir en mĂ”
Ook verwoord in de “Coplas del alma que pena por ver a Dios” ("Verzen van de ziel die God begeert") van Juan de Yepes ('Juan de la Cruz')
Bundel: Ongezien
Trefwoord: Godsdienst
Eerbetuiging: Sánchez de Cepeda y Ahumada, Teresa
Het is een serieuze zaak
mannen aan de rivier
bespreken en proeven de revolutie
De cavalerie komt
de heilige arresteren
en sluit hem ver weg op
Het is feest in dat fort
de koning is jarig
een meisje danst
Ze warmt de mannen op
met haar blote buik
en moet een wens doen
Ze weet zich geen raad, zoekt
bescherming bij haar moeder
die het hoofd van de heilige vraagt
Los van zijn lijf wordt het
's nachts overgedragen
aan zijn volgelingen die zingen
van revolutie en rechtop staan
zonder de voet van de koning
in hun rug
| |
|
| Hoofdzaken | |
Bundel: Uit Heilige Boeken
Trefwoord: Godsdienst
Eerbetuiging: Nieuwe Testament
Hij leefde in voorspoed
en wilde een contract sluiten
met zijn god om dat zo te houden
want hij offerde zonder zekerheid
wat hij terug zou krijgen, terwijl
hij wist dat geluk een vogel is
die zelf kiest waar ze rust
en wie ze voedt als haar jong
hij was bang
dat ze weg zou vliegen
en besloot tot een extra offer
van heel zijn huishouden
alle mannen en jongens moesten
zich schikken naar zijn wil en
de regenboog bezegelde het
| |
|
| Geluk is een vogel | |
Bundel: Uit Heilige Boeken
Trefwoord: Godsdienst
Amsterdam, 2015-08-10
Ionisch (Konstantinos Kaváfis) – 1911
029. "IonikĂłn"
Bundel: Waargenomen
Trefwoord: Godsdienst
Eerbetuiging: Kaváfis, Konstantinos
| Rots van Bereidheid | |
Hogepriester Jakob
Bundel: Uit Heilige Boeken
Trefwoord: Godsdienst
Drommen gelovigen hierheen gevlogen
lopen stil door de smalle straten
van de oude stad om het oude verhaal
te verdiepen van hun ogen en hun zolen
naar hun schuldige ziel
die het niet vatten kan
Er staan er nog meer aan de andere kant
van de wereld in een kleurig veld
vol parasols bij de gaten in de grond
te kijken naar de aankomst
van de Romeinse soldaten
14 april 2017. Jeruzalem. Pampanga.
Vijfenvijftig jaar geleden liep ik drie dagen
na mijn tiende verjaardag naar de kamer
net voorbij de Broekhovenseweg
waar een man met spijkers
door handen en voeten
mager aan het kruis hing
Het was er niet druk, langzaam
schuifelde ik mee in een dunne rij
langs de echte gaten
Er viel niets over te zeggen
er was alleen dat oude verhaal
en het kwam niet dichterbij
misschien wel voor die man
misschien ook niet
want het was niet zijn eerste keer
| |
|
| De gaten | |
Pasen 2017
Stigmata in 1962 (Tilburg)
Bundel: Levenslijn
Trefwoord: Godsdienst
Voor mijn ouders gelden aparte regels
maar de andere volwassenen vielen
steeds meer door de mand van hun geloof
eeuwenlang gevlochten
van voorbeelden hoe een mens hoort te zorgen
Meteen al Kaďn
en daarna boeken vol theologie
en wetenschap waarom
we overtreden wat goed is
voor ons. Er helpen geen heiligen aan
geen ernstige gezichten in het licht
van de kaarsen die voor hen branden
geen engelen die over ons waken
geen heiligheid op de tong, voorzichtig
doorgeslikt met mijn allerbeste voornemens
voor al mijn broeders en zusters
God is ver weg in de hemel
niet alomtegenwoordig op aarde
zijn geest aan mijn zijde
en inspirerend als een vriend
in het diepst van mijn gedachten
maar in de ouderlingen gevaren
die schijnheilig tot elkaar preken
over de duivel in de ander
| |
|
| Pinkstergedachten | |
Schiedam
Bundel: Levenslijn
Trefwoord: Godsdienst
Ik kwam van de Arafat
en kon de stad niet bereiken
Ik stuitte op drie muren
gebouwd van verstand, die vrucht
van de boom der kennis
die verleidelijke slang
met de slechte naam
Duivel
de duivel die sprak
tot Eva: doe het, eet
en tot Abraham: doe het niet
offer je zoon niet
die zijn vrouw en zoon
opstandig maakte
om hem tegen te houden
maar Abraham raapte stenen
en verjoeg hun woorden
die hij al kende
van zijn eigen gedachten
die te gelovig waren
voor zijn verstand
Zeven keer
zeven keer
wierp hij
| |
|
| Drie muren | |
Jamarat
Bundel: PuimPuin
Trefwoord: Godsdienst
Trefwoord: KSA-Mina#
de gezalfde, zo sprak in zichzelf
ook de profeet
Ik zie mensen om me heen
slechte daden verrichten
zelfs binnen families
zorgt niet iedereen
goed voor elkaar
Ik leerde het al als kind
luisterend
naar de oude verhalen
die bejaarden vertellen:
mensen denken zich groter
dan ze zijn, tenzij
ze een dienaar zijn
en zich klein maken
om deel te hebben
zoals vroeger ooit
Ja, zoals vroeger
kan het nu weer zijn
Op mij rust de taak
om dat te regelen
en het gezag van de Heer
in de stad en het land
van mijn leven te vestigen
om met woord en zwaard
mijn leven te wagen
voor ieders voorspoed
| |
|
| Zo sprak in zichzelf de gezalfde, zo sprak in zichzelf ook de profeet | |
Bundel: Uit Heilige Boeken
Trefwoord: Godsdienst
Het is warm hier beneden
Het bitumen schuurt in de klei
Het dampt in de poriën
Het is een stoomkraker
met een schoorsteen
die zich vult met etheen
onder de stop, de navel
van moeder aarde, tot in
Een nieuwe sterrenmaand
Een heilige show begint
Een vrouw naar de kruk geleid wordt
Een man onder haar de navel opent
hem plechtig neerlegt
onder het baldakijn en de priesters
uit de stank gaan staan om met
geveinsde aandacht te luisteren
Ze raakt bedwelmd en raaskalt
Ze is in een trance van onwetendheid
Ze wordt licht in haar hoofd
Ze verliest steeds meer hersencellen
| Stoomkraker | |
Pyrolyse (“vuursplitsing”)
De Pythia, het orakel van Delfi
Bundel: Geheim& Geloofd
Trefwoord: Godsdienst
Trefwoord: GRE-Delfi#
Voor de priesters is het helder
ze hebben het goddelijke antwoord
gegoten in hexameters en herhaald
tot ze het feilloos konden opzeggen
als vertaling van de wanklanken
uit de mond van hun gevangene
die ze dienen voor het oog
van boeren, burgers en gezanten
aan een voet van het huis
van de goden, de witte berg
van zwakke kalksteen
op het kruispunt
van verborgen scheuren
waarin de grond is weggezakt
's Avonds stijgt de hitte op
en mijn bloed verkoelt
ik dwaal rond over de rotsen
en bergterrassen, snuif naar sporen
van het zoete gas dat al eeuwen
succesvol het verstand tart
| De mensen vragen erom | |
De Pythia, het orakel van Delfi
Berg Parnassus (Berg “Van het huis”)
Bundel: Geheim& Geloofd
Trefwoord: Godsdienst
Trefwoord: GRE-Delfi#
De gezanten van Athene
in hun comfortabele rijtuigen
demokratisch ontdaan van opsmuk
zijn voornaam van onvermogen
om een besluit te nemen, verdeeld
door al de nuances van het verstand
Ze zullen moeten wachten
want we hebben nog geen nieuws
van onze informanten
We besprenkelen de geit
met lauw water, ze bibbert niet
dus de god zal niet spreken
tot de sterren weer goed staan
en we geďnformeerd zijn
over de politiek van de vorsten
We sparen kosten noch moeite
we zijn de toegewijde priesters
van deze sjieke loterij
| De gezanten van Athene | |
De onmacht van demokratie
De priesters van het orakel van Delfi
Bundel: Geheim& Geloofd
Trefwoord: Godsdienst
Trefwoord: GRE-Delfi#
Leiders gunnen het volk
de goden die het liefheeft
want die hebben geen macht
los van het geloof
dat gestuurd kan worden
door er in voor te gaan
In dure gewaden, stralende
huizen en precieze rituelen tonen
de koning en de priesters hoe
te bidden, ze verkondigen
de wetten en smeden met recht
het land tot een vruchtbare orde
waarin ieder zijn plaats weet
van de ochtend tot de avond
in voor- en in tegenspoed
| Voorgaan in gebed | |
Rechtsorde – -2800
In gebieden met 1 miljoen mensen ontstaan er samenlevingsregels die bekrachtigd worden door godsdienstige rituelen:
2800 vC Maät (Recht) in Egypte
2200 vC Sjamasj (Zon) in Mesopotamië
500 vC Ahura Mazda (Heer Wijsheid) in Perzië
Bundel: Lilith's Krachten
Trefwoord: Godsdienst
| Geloof is een weg | |
| voor de ziel, een ijle brug – | |
| die geen pijlers heeft. | |
| Faith is a highway | |
| for the soul, an airy bridge – | |
| without any piers. | |
Geloof - is de Peilerloze Brug – 1864
"Faith - is the Pierless Bridge" (1864, publ.1929)
"How brittle are the Piers" (1878, publ.1894)
Bundel: Innerst
Trefwoord: Godsdienst
Eerbetuiging: Dickinson, Emily
Een middag met vader
hij regisseert een toneelstuk
in het patronaatsgebouw en
ik dwaal ondertussen rond
over de zolder, kamer na kamer
muffe spullen van vroeger
heiligen die ik niet ken
van hout dat ik niet ken
glad en glanzend geboend
maar uit de gratie geraakt
soms nog als voorspraak
meegetroond in een optocht
hier zijn ze echt
hier kan ik ze ruiken
en aanraken, dichtbij
hun blik zien en op mij
voelen vanuit de hemel
vragend kijk ik hen aan
| Heiligen op stal | |
Bundel: Waartussen
Trefwoord: Godsdienst
Opdracht: Dory de Kok
| Wat verstand niet kan | |
| verklaren, kan het geloof – | |
| in sluwe duivels. | |
| If reason fails, all | Was Verstand nicht kann |
| can be explained with belief – | erklären, das kann Glaube – |
| in cunning devils. | an des Teufels List. |
Bundel: Geheim& Geloofd
Trefwoord: Godsdienst
Kom, Dambala, kom
teken je spoor in het zand
ik wil je lezen
tussen de heuvels waarop wij wonen
kom, eet de eieren, Papa, kom
de blauwe en de bruine
Wij zijn groen van het wier
uit de diepzee, wij zijn rood
van het bloed dat vloeit
de witte mensen gaan niet
naar de zwarte hemel
en er is geen hel
Er is alleen het vuur
en de aarde om hun lijken
te verteren en jou te eren
met hun geur van bederf
het offer van hun zonden
kom, Dambala, kom
| Dambala | |
Dambala – 1970
Bahama's
Lied (1970, Exuma; 1974, Nina Simone)
Bundel: PuimPuin
Trefwoord: Godsdienst
Eerbetuiging: Simone, Nina
Eerbetuiging: Exuma
| De val in het nest | |
Lofzangen op de tempels (Enheduanna) – -2225
Enheduanna = “Hoge-priesteres, Sieraad van de Hemel” (Ur, 2300-2225 vC)
Bundel: Uit Heilige Boeken
Trefwoord: Godsdienst
Eerbetuiging: Enheduanna
| Tulbanden en dolken (geloven, niet beter weten) | |
Theocratie (een bundeling van wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht [Trias Politica])
De wetten en regels in de boeken Leviticus, Deuteronomium en een deel van Numeri beslaan tezamen 40% van de Thorá
Thorá = Onderwijzing (leer, wet)
Bundel: Uit Heilige Boeken
Trefwoord: Godsdienst
| Wachten op het hiernamaals | |
• Simson (gesitueerd in 1100 vC)
• Makkabeeën 167-164 (Maqqaba = Hamer)
Bundel: Waartussen
Trefwoord: Godsdienst
